Epuka Kutapeliwa

Somo 4: Kuripoti Uhalifu wa Mtandaoni na Utapeli

Tayari?
Anza Somo

Sehemu ya 1

Kupambana na udanganyifu

Kuwa mwangalifu kwa kulinda kifaa chako:

• Sakinisha programu ya kuzuia programu hasidi na kingavirusi, kisha itumie mara kwa mara kulinda kifaa chako.
• Hakikisha program zote za kifaa chako ni za toleo jipya zaidi. Toleo jipya mara nyingi hujumuisha sasisho muhimu na vipengele vipya vya usalama.
• Inapowezekana, tumia mfumo wa uthibitishaji mara mbili kwa akaunti zako. Kwa maelezo zaidi kuhusu uthibitishaji wa vipengele vingi, rejea sehemu ya Kusimamia Usalama binafsi katika Somo ya Usalama.
• Hifadhi nakala za faili muhimu na maelezo binafsi kwa kutumia njia salama

Tambua ishara za hatari

Katika Sehemu ya 1, ulijifunza jinsi ya kugundua aina za utapeli unaotokea mara kwa mara. Sehemu hii, tumeweka ishara za nyongeza kutambua kama ujumbe unaweza kuwa wa kitapeli:

• Ujumbe una makosa ya kimaandishi kama vile kisarufi.
• Ujumbe unaibua hisia ya dharura ili ufanye maamuzi haraka (kama vile "Tuma pesa sasa hivi!")
• Ofa au punguzo kubwa sana la bei ya bidhaa.
• Ujumbe unataka ubofye kiungo, kufungua kiambatisho, au kuingiza taarifa binafsi kwenye tovuti ya nje isiyojulikana au isiyoaminika.

Je, nifanyaje nikihisi nina virusi vya kompyuta?

• Kagua mfumo wa kompyuta kwa kutumia programu ya kuzuia programu-hasidi na kinga-virusi inayoaminika.
• Ikiwa programu hiyo inapendekeza kuchukua hatua, fuata hatua zinazopendekezwa. Kumbuka: Kufuata mapendekezo ya programu ya kinga dhidi ya programu-hasidi au programu ya kinga-virusi unayoamini na uliyoanzisha ni tofauti na kubofya dirisha ibukizi usiloombwa kuomba kukagua kompyuta yako. Mara nyingi madirisha ibukizi ni ulaghai na yanapaswa kuepukwa.
• Kwa maelezo zaidi kuhusu nini cha kufanya ikiwa kompyuta yako itapata virusi, tembelea nyenzo ifuatayo kutoka kwa GCFGlobal: Usalama Mtandaoni: Nini Cha Kufanya Kompyuta Yako Ikipata Virusi.

Je, nifanyaje nikitapeliwa mtandaoni?

• Ikiwa ulimpa tapeli taarifa zako za kuingia kwenye akaunti zako, tafadhali badilisha nenosiri lako mara moja
• Ikiwa unatumia nenosiri sawa kwa akaunti nyingi au tovuti, zibadilishe zote
• Unda nywila mpya ambazo ni thabiti na za kipekee. Kwa maelezo zaidi kuhusu jinsi ya kuunda nenosiri thabiti, rejea somo la Kusimamia Usalama binafsi katika Somo la Usalama.
• Ikiwa ulimtumia fedha au kufanya malipo kwa njia ya kadi ya benki, wasiliana na benki yako mara moja. Ripoti utapeli huo na uulize ni hatua gani unaweza kuchukua ili kubatilisha malipo.

Masomo ya nyongeza

• How To Recognize and Avoid Phishing Scams | FTC Consumer Information

Hongera!
Umekamilisha Somo

Somo Lililopita Vifaa vya Moduli