Ujuzi wa Vyombo vya Habari

Somo 3: Ujuzi wa Vyombo vya Habari, Sifa na Utambulisho Mtandaoni

Tayari?
Anza Somo

Sehemu ya 1

Ujuzi wa vyombo vya habari na utambulisho mtandaoni

Ujuzi wa vyombo vya habari hukusaidia kuwa mtumiaji na mbunifu muhimu wa habari nje ya mtandao na mtandaoni. Hata hivyo, upendeleo wa uthibitishaji na seti za maagizo kwa kompyuta zinaweza kuongeza ombwe na kuwatenga watu kutoka kwa mtu mwingine. Hii inaweza kuongeza ugumu wa kutumia ujuzi wa vyombo vya habari katika kufikiri kwa kina na majadiliano ya maana ya maudhui ya mtandaoni.

Kuunda alama yako ya kidijitali

Katika Somo la Faragha, unaweza kujifunza kuwa alama ya kidijitali ni taarifa zote kuhusu mtu binafsi zilizopo mtandaoni.

Hii inaweza kujumuisha taarifa binafsi yaliyosambazwa na mtu kwa njia ya:

• Faili za sauti
• Picha
• Machapisho ya mitandao ya kijamii
• Maandishi
• Video

Muundo wa alama yako ya kidijitali

Alama ya kidijitali hujumuisha mwingiliano na familia, marafiki, vikundi na mashirika kupitia maoni na vipendwa, na vile vile, kwa uwazi, tovuti zote unazotembelea. Kzaidi ya maelezo na maudhui binafsi, alama yako ya kidijitali inaweza kuathiriwa na maudhui na midia ambazo unachapisha tena na kusambaza kutoka kwa wengine, na ambayo wengine wanasambaza kukuhusu. Ikiwa ungependa kuacha alama chanya ya kidijitali, fikiria kwa makini kuhusu kuaminika kwa maelezo ambayo unasambaza kutoka kwa wengine.

Jinsi ya kutengeneza alama chanya ya kidijitali

Ni muhimu kutathmini chanzo cha habari, lakini pia zingatia ni ujumbe gani unatuma kwa kuchapisha upya au kusambaza maudhui hayo. Kwa kawaida watu huona mwingiliano kama huo kama kuonyesha kuunga mkono maudhui, isipokuwa kama utabainisha kwenye chapisho lako kuwa sivyo.

TAFAKARI kabla ya kuchapisha. Baadhi ya waelimishaji wametumia mkakati huu kufundisha wanafunzi wa K-12 kuhusu uraia chanya wa kidijitali, lakini unafanya kazi kwa watu wa rika zote. Uliza swali lifuatalo: Je! ni habari nitakayochapisha au kusambaza

• Ni ya Kweli
• Inasaidia
• Inatia moyo
• Ni Muhimu
• Ni njema?

Matokeo ya kusambaza

Katika somo lililopita, ulijifunza kuhusu tofauti kati ya taarifa bandia na taarifa potofu. Ingawa hakuna nia ovu yenye taarifa bandia, bado kunaweza kuwa na matokeo ya kusambaza habari za ulaghai au za uwongo.

Madhara kikazi

Waajiri mara nyingi hutazama akaunti za mitandao ya kijamii za watahiniwa wa kazi, ambazo zinaweza kuathiri ufanyaji maamuzi wakati wa mchakato wa kuajiri. Ikiwa una kazi kwa sasa, mwajiri wako anaweza pia kuathiriwa au kuchukua hatua kulingana na shughuli zako za mtandaoni.

Majadiliano/Tafakari

• Fikiria kuhusu kitu ulichochapisha hivi karibuni mtandaoni. Je, kilikuwa na athari chanya au hasi kwenye nyayo yako ya kidijitali? Kwa nini?
• Fikiria kuhusu kitu ulichochapisha hivi karibuni mtandaoni. Je, kutakuwa na matokeo yoyote chanya au hasi kwa kusambaza habari hii?

Upendeleo wa uthibitishaji

Upendeleo wa uthibitishaji ni tabia tuliyo nayo ya kutumia habari kwa njia inayounga mkono imani tulizonazo. Upendeleo wa uthibitishaji unaweza kuathiri jinsi tunavyopata, kutafsiri, kushiriki na kukumbuka habari.

Wakati maelezo ya kuaminika yanapopingana na imani zetu, ni vigumu zaidi kukubali maelezo hayo kuwa ya kweli. Kwa sababu hii, upendeleo wa uthibitishaji unaweza kuathiri uenezaji wa taarifa bandia na habari potofu.

Je, tunapambana vipi na upendeleo wa uthibitishaji?

• Hatua ya kwanza ni ufahamu. Mara tu unapofahamu uwezekano wa upendeleo wa uthibitishaji, unaweza kuanza kufanya kazi dhidi yake.
• Hatua inayofuata ni kujihusisha kikamilifu na mitazamo na taarifa mbalimbali kutoka vyanzo mbalimbali vinavyoaminika
• Fikiri kwa ukamilifu kuhusu vyanzo vyote vya maudhui na taarifa, bila kujali maoni yako binafsi. Hii itakusaidia kusitisha na kufikiria juu ya uaminifu na kutegemewa kwa chanzo kabla ya kuisambaza kwa wengine.

Chumba cha mwangwi

Chumba cha mwangwi ni mpangilio ambao mtu hutangamana tu na maudhui au taarifa ambayo huakisi na kuimarisha maoni yake wenyewe. Chemba za mwangwi huathiriwa kwa kiasi fulani na mwelekeo wa watu kuelekea upendeleo wa uthibitishaji na zinaweza kusaidiwa na kanuni zinazotoa mapendekezo ya maudhui kulingana na matumizi ya awali ya vyombo vya habari.

Vyumba vya mwangwi vinaweza kupotosha mtazamo wa mtu hadi kufikia hatua kwamba hawawezi au kupata ugumu wa kuzingatia mitazamo tofauti na kujadili kwa uangalifu masuala magumu. Wanaweza pia kuipa nguvu habari potofu inayounga mkono imani yao.

Mwangwi Mtandaoni hutokea popote ambapo watu hubadilishana habari. Hata hivyo, ni kawaida mtandaoni kwa sababu ni rahisi kupata watu wenye nia moja na mitazamo kwa kutumia injini za utafutaji na zana za mitandao ya kijamii, ambazo zimeundwa kuwezesha matokeo ya haraka kulingana na matakwa ya mtumiaji.

Unajuaje kama wewe ni sehemu ya chumba cha mwangwi?

• Je, jumuiya au kikundi unachoshiriki kinazingatia mtazamo mmoja pekee?
• Je, mtazamo huo unaungwa mkono na ushahidi kutoka vyanzo vinavyoaminika au na dhana na uvumi?
• Je, mitazamo mingine inapingwa bila kuungwa mkono na ukweli?

Epuka kuwa sehemu ya chumba cha mwangwi kwa kufanya yafuatayo:

• Kwa uangalifu kubaki na mtazamo wazi
• Kujihusisha kikamilifu na mitazamo na taarifa mbalimbali kutoka kwa vyanzo mbalimbali vinavyoaminika
• Kuangalia vituo vingi vya habari kwa habari kamili
• Kuwa na ufahamu wa upendeleo wa uthibitishaji

Majadiliano/Tafakari

• Ni maeneo gani ya utambulisho wako mtandaoni yanaweza kusababisha kuwa sehemu ya chumba cha mwangwi?
• Unawezaje kupinga hili?

Hongera!
Umekamilisha Somo

Somo Lililopita Somo Linalofuata